بررسی تطبیقی استناد به حجیت استقلال معنایی فرازهای آیات قرآنی در المیزان و تفسیر نمونه

استظهار قواعد نانوشتۀ به‌کار بسته‌شده در کتب تفسیری به‌مثابۀ ابزار محکمی در دست قرآن‌پژوهان است، تا آنان را در رسیدن به مراد اصلی آیات الهی یاری رساند. یکی از این قواعد"حجیت فرازهای مستقل قرآنی" است که از نفی ارتباط سیاقی حاصل می‌شود و قابل تطبیق بر قاعدۀ "العبره بعموم اللفظ لا بخصوص السیاق" می‌باشد، به این معنا که اگر متنی از وحدت سیاق برخوردار باشد و جملات آن وحدت موضوعی و صدوری داشته باشند، فرازی در آن متن می‌تواند دربردارندۀ معنای مستقلی غیر از معنای سیاقی باشد.این جستار پس از تبیین و تحلیل قاعده،‌ به بررسی کارکردها و نمونه‌های قرآنی آن در دو تفسیر "المیزان" و "نمونه" پرداخته. هر دو مفسر با توجه به اصول و قواعدی خاص به معناداری مستقل فرازهایی از آیات بدون توجه به سیاق معتقدند، از مهم‌ترین نتایج نگاه مستقل به آیات، اثبات تعلق قرآن به تمام اعصار و دوران‌ها می‌باشد. میزان بهره‌گیری از این قاعده در "نمونه" بنابر رسالتش بسیار بیشتر از "المیزان" که تفسیری سیاقی است، می‌باشد. پایه‌ریزی مبانی اصیل اسلامی، هم‌چنین اثبات قواعد پرکاربرد فقهی از نتایج بهره‌گیری از این قاعده در "نمونه" می‌باشد. پژوهش حاضر، پژوهشی بنیادی کاربردی است که با نگرش تحلیل محتوای تطبیقی _ توصیفی انجام شده.